Armoede in Zeewolde: samen helpen, ieder op zijn manier

ZEEWOLDE - In Zeewolde lijkt de armoede soms onzichtbaar, maar ze is er wél. Dat bleek dinsdagavond 14 oktober in Zeewolde Kiest, waar drie organisaties vertelden hoe zij elk op hun eigen manier inwoners helpen die financieel vastlopen.

Het gesprek met Wim van de Koppel (Arme Kant Zeewolde), Rita van der Kolk (Stichting Leergeld Randmeren) en Jan Klop (Voedselbank Zeewolde) liet vooral zien: samenwerking is de sleutel. Wat alle drie de organisaties bindt, is de overtuiging dat armoede niet alleen over geld gaat, maar over meedoen.

De AKZ verleent noodhulp aan inwoners die onverwachts in de problemen komen, bijvoorbeeld als een wasmachine stukgaat of als iemand tijdelijk geen geld heeft om de huur te betalen. “Wij springen bij als overheden het niet kunnen,” legt Van de Koppel uit. Structurele hulp hoort bij de overheid; AKZ richt zich op directe noodsituaties.

De AKZ kiest bewust voor onafhankelijkheid. Geen gemeentelijke subsidie, maar donaties van inwoners. “We willen dat Zeewoldenaren voor Zeewoldenaren zorgen,” benadrukt Van de Koppel. De stichting werkt nauw samen met maatschappelijke dienstverlening (MDF), de voedselbank en de kringloopwinkel De Basisz. “Iedereen weet wat de ander doet,” zegt hij. “Zo lopen we elkaar niet in de weg.”

Tegelijkertijd ziet hij de situatie verslechteren. “De armoede neemt niet af en stille armoede blijft moeilijk te herkennen — je moet er letterlijk geluk voor hebben om het te vinden.” Zijn oproep is eenvoudig: “Kijk om je heen en praat met elkaar.”

Stichting Leergeld: ieder kind doet mee

Als nieuwe coördinator van Stichting Leergeld Randmeren – afdeling Zeewolde – vertelde Rita van der Kolk hoe haar organisatie ervoor zorgt dat kinderen mee kunnen doen, ook als er thuis weinig geld is. “We helpen met sport, school, bijles, fietsen en soms laptops. Want elk kind moet dezelfde kansen hebben.”

De aanvragen lopen via scholen, gemeente of rechtstreeks via de website. De stichting werkt met drie intermediairs die gezinnen thuis bezoeken en waar nodig ook doorverwijzen. Opvallend is het verschil tussen gemeenten: in Zeewolde geldt de inkomensgrens van 120% van het bijstandsniveau, in Putten is dat 130%. “Ik weet niet waarom,” zegt Van der Kolk, “maar het maakt wel verschil voor gezinnen die nét erboven zitten.”

Toch loopt ook Leergeld tegen praktische knelpunten aan. De langzame gemeentelijke procedures bij het leveren van laptops zorgen voor frustratie bij gezinnen en kinderen. Leergeld is afhankelijk van deze gemeentelijke route en kan zelf niet versnellen, waardoor leerlingen soms weken zonder hulpmiddel zitten. “De gemeente mag er acht weken over doen. Dan is het schooljaar al begonnen, en kinderen moeten direct aan de slag.”

Daarnaast ziet Van der Kolk dat weinig kinderen iets met cultuur doen. “Sport lukt goed, maar theater of muziek blijft achter. Dat zouden we graag willen stimuleren.”

Voedselbank ‘de Kostmand’: logistiek met een warm hart

Na dertien jaar inzet neemt Jan Klop afscheid als voorzitter van de voedselbank. Onder zijn leiding groeide het aantal vrijwilligers tot meer dan veertig en verdubbelde het aantal gezinnen dat wekelijks een voedselpakket krijgt. “We helpen iedereen die aanklopt. Of iemand er recht op heeft, bepaalt MDF op basis van landelijke normen.”

Het voedsel komt via het landelijke netwerk van Voedselbanken Nederland. “We redden goed eten dat anders wordt weggegooid,” zegt Klop. De producten komen vanuit distributiecentra in Amsterdam en worden via Voedselbank Lelystad verwerkt en klaargemaakt voor Zeewolde. “Zelf kunnen we die opslag en koeling niet organiseren, dus Lelystad maakt onze pakketten klaar. Zonder die samenwerking zouden we het niet redden.”

Binnenkort verhuist de Voedselbank naar een nieuwe locatie bij de EGZ, waar ook opslagruimte is. Zijn opvolger wordt Geert Horst, afkomstig van het initiatief Brood Delen. “We zijn eigenlijk een logistieke organisatie met een hart,” zegt Klop. “Privacy en continuïteit staan voorop. En wat mij raakt, is dat Zeewolde echt een dorp is waar mensen naar elkaar omkijken.”

Waar het nog knelt

Ondanks de hechte samenwerking tussen AKZ, Leergeld en de Voedselbank zijn er nog duidelijke verbeterpunten. Daarnaast blijft stille armoede moeilijk te bereiken. Door schaamte of onbekendheid met regelingen melden veel inwoners zich pas als het water hen aan de lippen staat.

Ook ontbreekt er in Zeewolde een vangnet voor tijdelijke huisvesting, bijvoorbeeld voor mensen die na een scheiding of noodsituatie zonder officieel adres komen te zitten. "Zonder adres kan geen uitkering of hulp worden aangevraagd, waardoor mensen tussen wal en schip vallen," zo benoemde Wim van de Koppel

Tot slot zijn de organisaties sterk afhankelijk van vrijwilligers en donaties. Acties zoals Pieten on Tour of inzamelmomenten bij supermarkten vallen of staan met de inzet van inwoners. Toch overheerst veerkracht: samen vullen de drie stichtingen elkaar aan, en ze delen dezelfde overtuiging – armoede gaat niet alleen over geld, maar over meedoen.